Op Nederlandse schepen zijn Filipijnse zeevarenden van grote waarde. En zee­varenden uit Vietnam inmiddels ook. Jaren geleden werkten ze vooral als matroos, tegenwoordig ook als stuurman en kapitein. Zoals Joenamar Bacuetes uit de Filipijnen en zijn Vietnamese collega Thom Nguyen bijvoorbeeld.

Op een winderige vrijdag ligt multipurpose schip Amalia aan de kade in de Rotterdamse Merwe­haven. Vanaf de brug van het hagelnieuwe schip heb je prachtig uitzicht over de stad, met de Euro­mast en de Erasmusbrug prominent in beeld. Het schip komt uit Spitsbergen. De volgende bestem­mingen zijn Duinkerke en daarna Gent. Een grote kraan lost steen­kool uit het ruim. Het schip wordt aan de buitenzijde meer en meer in een zwart laagje stof gehuld. Ondertussen zijn de kapi­teins bezig met de overdracht. Kapitein Thom Nguyen (37) is gisteren aan boord gekomen, na een reis vanuit thuisland Vietnam. Hij lost zijn Filipijnse collega Joenamar Bacuetes (43) af, die aan het einde van de middag in de taxi stapt naar Schiphol. Vanaf daar vliegt hij naar Manilla. Na een binnen­landse vlucht en een autorit van drie uur is hij thuis, in Palompon, bij zijn vrouw, zoon (12) en dochter (8). Joenamar was de eerste kapitein op de brug van de Amalia, nadat het schip in januari officieel door de werf was over­gedragen aan Wagenborg. Onder zijn gezag zette het schip vanuit Delfzijl koers naar het Duitse Stade. Joenamar vaart nu twintig jaar, waar­van vijf als kapitein. “Ik vaar al bij Wagenborg sinds mijn stage.” Joenamar deed zijn opleiding aan het Palompon Institute of Technology, in de Filipijnen. “Ik zat bij de eerste lichting. Op een dag zag ik lange, witte mannen rondlopen. Het bleken Nederlanders te zijn: vertegenwoordigers van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Reders. Die besloot de school te ondersteunen met mate­riaal, scheepsuitrusting en andere zaken. En ze stuurden Nederlandse rederijen onze kant op.” Boer “Toen ik in het derde en laatste studiejaar zat, kwam ook Wagenborg naar onze school. Ik mocht een stage doen bij het bedrijf. Daar is het allemaal begonnen.” Dat hij in de zeevaart zou gaan werken, kreeg hij niet van huis uit mee. “Ik kom uit een klein plaatsje in de bergen. Mijn vader was boer, mijn moeder huisvrouw. Ik zag nooit zeevarenden. Maar toen ik na de middelbare school bij een fast­food restaurant werkte, trof ik iemand die de zeevaartschool deed. Toen was mijn interesse gewekt.” Doorgroeien In tegenstelling tot Joenamar kreeg Thom het leven op zee wel met de paplepel ingegoten. Zijn vader is visser. Thom volgde zijn opleiding aan de Ho Chi Minh City University of Transport in Vietnam. Ook daar was Wagenborg actief om stagiairs te werven. “Ik las erover in de universiteitskrant. Ze zochten stagiairs en boden bovendien een studiebeurs aan. In mijn vijfde jaar deed ik mijn af­studeer­stage bij Wagenborg: twee keer zes maanden. Daarna kreeg ik een baan als derde stuurman. Toen was ik 24 jaar.” Promotie Thom werkte op allerlei soorten schepen. Als derde en daarna tweede en eerste stuurman deed hij veel ervaring op. “Je leert en werkt. Telkens na een jaar of twee, drie, als ik een goede beoordeling kreeg van de kapitein, kon ik doorgroeien naar de volgende functie.” In 2022 werd hij kapitein, al na twee jaar als eerste stuurman te hebben gewerkt. “Ik ben een van de weinigen die zo snel promotie hebben gemaakt. Niet iedereen wíl doorgroeien naar de hoogste functie aan boord, maar mijn droom was altijd om kapitein te worden. Daar moest ik eerst een aantal examens voor afleggen, waaronder Engels. En ik moest psychologische testen doen.” Familie Thom en Joenamar zijn beiden lovend over Wagenborg. Joenamar: “Ik ben dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen, en voor het ver­trouwen. Ze hebben veel in me geïnvesteerd.” Thom: “Wagenborg behandelt me als familie.” Omdat Thom en Joenamar buiten de EU wonen, hebben ze niet dezelfde arbeids­voorwaarden als Nederlandse werknemers. Thom: “Ik krijg bijvoor­beeld niet doorbetaald tijdens mijn verlof. Niet helemaal eerlijk, vind ik, maar het is wat het is.” Verlof Omdat verlof niet wordt doorbetaald, zijn ze niet te lang achter elkaar vrij. Joenamar: “Daar hebben we afspraken over met Wagenborg. Die zijn vastgelegd in een contract. Ik heb bijvoorbeeld af­gesproken dat ik na twee maanden verlof weer aan boord ga. Wagenborg moet dan een schip voor mij hebben. Als dat er niet is, moeten ze me een vergoeding betalen.” Lachend: “Maar dat komt nooit voor, hoor. Wagenborg heeft meer dan genoeg werk. Ze bellen juist meestal of ik éérder aan boord wil.” Kan hij dat verzoek weigeren of is hij dan zijn baan kwijt? “Nee hoor, als ik langer thuis wil blijven, is dat geen enkel probleem.” ←