Bootmandiploma Werken als bootman kan alleen met een bootmandiploma, dat volgt na de drie­jarige mbo-opleiding Bootman bij het Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam. Ramon: “Studenten hebben één dag in de week college en werken vier dagen per week bij een leerbedrijf, bijvoorbeeld de KRVE. Bij het STC leren ze in drie jaar alle theorie, bijvoorbeeld over vaarreglementen, EHBO, navigeren en meteorologie. Wij leren ze de praktijk. Goed kunnen varen en manoeuvreren met de vastmaakboot is heel belang­rijk. Daaraan besteden we tijdens de opleiding dan ook veel tijd: we starten er in de eerste week mee. Na een paar weken gaan we schepen vast- en losmaken.” De KRVE steekt veel tijd en geld in de opleiding. “Op onze bedrijfsschool zijn collega’s fulltime bezig om leerlingen in de praktijk op te leiden. Zodra studenten hun diploma hebben, worden ze lid van de KRVE. We leiden dus ons eigen personeel op. Daarmee houden we onze dienstverlening op een zo hoog mogelijk niveau.”

Bijzonder beroep Erik de Neef (52) kwam op zijn zestiende bij de KRVE. Na tien jaar op het water maakte hij de overstap naar de wal. Daar kwam hij via de afdelingen Operatie en Financiën in 2015 op de stoel van voorzitter terecht. Roeien doet hij nog steeds af en toe. “Het beroep van roeier is bijzonder en het werk gaat altijd door: ook bij ‘windkracht onmogelijk’ moet je het mogelijke waarmaken. We doen dat in goede en nauwe samenwerking met loodsen en slepers. We leven voor de zeeschepen. Een schip dat losbreekt tijdens een storm moet vast, dat moet veilig zijn.”

Praktijk en pensioen Ramon Crans (49) is sinds zijn negentiende lid van de KRVE. “Gaandeweg raakte ik steeds meer betrokken bij de opleiding. In 2007 werd ik vaste leraar en sinds 2019 ben ik hoofd opleidingen. Ik ben nog wekelijks op het water te vinden als praktijkbegeleider. Daarnaast ben ik sinds 2020 voorzitter van ons pensioenfonds SPRH, dat neemt ook flink wat tijd in beslag. Je kunt bij de KRVE alle kanten uit: een leven lang blijven roeien of jezelf ontwikkelen op andere gebieden en deze kennis inzetten voor de vereniging.”

Tussen wal en schip Het beroep van bootman is niet zonder gevaar. Erik: “Het grootste risico is tros­breuk, op een tros kan meer dan 100 ton spanning staan. Daarnaast werken we op het water, dat is ook een risico. Verder heb je nog valgevaar; we werken op hoge kades en steigers.” Ramon: “We zitten met onze vastmaakboot letterlijk tussen wal en schip. Dan ben je kwetsbaar. Ook het feit dat we vlak bij de scheepsschroef werken, brengt risico’s met zich mee. Dat komt uiteraard allemaal uitgebreid aan bod tijdens de opleiding, waardoor we die risico’s kunnen reduceren en de kans op ongevallen laag houden.”

ShoreTension Zeeschepen worden alsmaar groter, dat stelt bootmannen telkens voor nieuwe uitdagingen. Erik: “De belas­ting op trossen en bolders neemt daardoor toe. Niet alleen door zuiging van een passerend schip en door deining, maar ook door storm. In 2007 hebben we hier in de haven tijdens een storm een trosbreuk gehad bij een containerschip. Dat schip werd naar de overkant geblazen, naar een olieterminal. Het schip ging door de steiger, met een enorme milieuramp als gevolg. Vanaf dat moment is in de haven gekeken: wat kunnen we doen om dat te voorkomen? Wij hebben in een joint venture de ShoreTension ontwikkeld. Dat is een mechanisch, hydraulisch apparaat dat we tussen twee bolders installeren. Het werkt als een demper, die door afremmen en terugtrekken de beweging uit een schip haalt en de spanning op de trossen controleert.” De ShoreTension is enorm succesvol en wordt in Rotterdam en andere havens wereldwijd gebruikt. “We zijn er heel trots op, want dit is echt vanuit de bootmannen ontwikkeld.”

Communicatie Voor de bootmannen is communicatie met de mensen aan boord van het zeeschip heel belangrijk. Ramon: “Vaak kunnen wij direct met de dekbemanning communi­ceren. Soms kan dat niet. Dekbemanning mag de aanwijzingen van roeiers niet altijd opvolgen van de gezagvoerder, dat verschilt per schip. In dat geval communi­ceren we via de loods. Die vertrouwt ons blind. Als wij zeggen dat het schip tien meter naar voren kan, doet hij dat. Ook als er een schip voor ligt en het krap is.”