“Ik was negentien toen ik van de zeevaartschool kwam. Ik ben bij de Holland Amerika Lijn gaan werken. Aan boord waren veel Nederlanders, maar ook Spanjaarden en Portugezen. Die Spanjaarden waren visserslui uit La Coruña. Goede zeelui waren dat, je kon zien dat ze veel ervaring op zee hadden. Ik weet nog dat we een keer in Vancouver in de haven lagen. Daar zat blijkbaar veel krab en die Spanjaarden wisten dat. Dus zij hadden een kooi in elkaar geknutseld, deden er een stuk vlees in en hup, zo het water in. Toen die kooi omhoogkwam, zat-ie vol met krabben. We hebben er lekker van gegeten, ondanks dat we een boete kregen van de havenautoriteiten voor illegaal vissen. De communicatie was weleens lastig. Zij spraken alleen Spaans, later leerden ze ook een beetje Nederlands. En de Nederlandse crewleden leerden een beetje Spaans. Maar ach, met gebaren kwam je er altijd wel uit. Handen en voeten Toen ik dertig was, ben ik van de koopvaardij overgestapt naar het loodswezen, omdat ik de rederij langzaam ten onder zag gaan. Ook als loods werkte ik vaak samen met mensen van een andere nationaliteit. En ook toen kwam dat soms neer op handen- en voetenwerk, want niet iedereen sprak Engels, zeker in mijn beginjaren als loods niet. Ik herinner me bij­voorbeeld een Russisch schip waarvan niemand van de crew Engels sprak. En ik sprak geen Russisch. Dus dan schreef ik de koers op een papiertje. Versgebakken brood Met de meeste kapiteins en stuurlui heb ik heel fijn samengewerkt. Maar ik zag weleens stereotypen bevestigd worden, ja. Duitse kapiteins waren vaak heel erg aanwezig. En schepen uit commu­nistische landen waren vaak nogal smerig. Dan zorgde ik dat ik boter­hammen mee had; hun maaltijden at ik liever niet. Maar als ik aan het eind van de middag aan boord ging van een Frans schip verheugde ik me juist op de maal­tijd, bij hen waren die heerlijk. Net als het ontbijt op Duitse kust­vaarders: zelfgebakken brood met eieren en spek. Dat was nog eens wat anders dan het diepgevroren brood dat ik in mijn koopvaardijtijd kreeg.”